Esma'ül Hüsna ve Dua

El-Mutekebbir: Sonsuz büyüklük ve azamet sahibi. Mahlukâta ait sıfatlardan münezzeh (yüce, uzak) demektir.

“O Allah ki, O’ndan başka ilah yoktur. Melik’tir; Kuddûs’tur; Selam’dır; Mü’min’dir; Müheymin’dir; Aziz’dir; her şeye galiptir. Cebbar’dır; Mütekebbir’dir; Azamet ve ululuk sahibidir. Allah, (müşriklerin) kendisine ortak koştuklarından çok yücedir.” (Haşir Suresi, 23)

İnsanlar için kibir, şeytani ve ruhsal bir hastalıktır ve sonu küfre götürüp cehenneme düşmeye sebep olur. Şeytan, Âdeme secde ile emredildiği zaman, emre itaat etmesi gerekirken, üstünlük duygusuna kapılıp asi oldu ve secde etmedi. Bu da onun ebediyyen Allah’tan mahrumiyetine ve neticede cehenneme düşmesine yol açtı, rahmetten kovuldu. O saate kadar iblis idi ama artık recmedi-lip taşlandı ve kovulduğu için o saatten sonra şeytan oldu.

“Hani biz meleklere (ve cinlere): Âdem’e secde edin, demiştik. İblis hariç hepsi secde ettiler. O yüz çevirdi ve büyüklük tasladı, böylece kâfirlerden oldu “(Bakara, 2:34)

Bir başka ayette ise ortak koşmadan iman ve ibadet etmeye ve akraba ve yakınları koruyup gözetmeye, iyilik etmeye teşvik ediyor, işte bu güzel davranışları yapmaya yanaşmayanlara da kibirli ve Allah’ın sevmediği kişiler olarak bakıyor:

“Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yolcuya, elinizin altındakilere iyilik edin. Şüphesiz Allah, kibirlenen ve övünen kimseleri sevmez.”(Nisa, 4:36)

Kibirlenenlerin sonu her halükarda kötü olacaktır, işte uyarıcı ayet:

“Mesih (Hz. İsa), hiç bir zaman Allah’ın bir kulu olmaktan çekinmez. Mukarreb Melekler (Allah’a yakın melekler) de çekinmezler. Kim Allah’a kulluktan, ona ibadetten çekinir ve büyüklenirse, bilsin ki, o, kıyamette hepsini huzurunda toplayacaktır.”(Nisa, 4:172)

Kısacası, kibir veya büyüklenme hakkına sahip olan tek varlık, her şeyi yaratan ve hükmeden, her şeyin sahibi olan Allah’tır. Malın mülkün gerçek sahibi olan odur. İnsanların gücü, kuvveti, iktidarı, malı ve serveti hep Onun vermesi iledir ve mecazidir. Bu gün sende olan yarın başkasındadır.

Keza bu gün güzel olan, şayet güzelliğini iyi kullanıp ebedileştirme yoluna gitmemişse, yani dine ve güzel ahlaka yatırım yapmamışsa yarın kırışıp buruşarak çirkinleşir, yüzüne bakılmaz hale gelir ve çevresi tarafından bile itilip kakılan biri haline gelir. Bu nedenle kimsenin gururlanıp kibirlenmeye, kendisinden aşağıda saydıklarını aşağılamaya ve hor görmeye hakkı yoktur. Atalarımız, “servetine güvenme bir kıvılcım, güzelliğine güvenme bir sivilce yeter” demişlerdir. Doğrudur. Bir kıvılcım, insanın bütün varlığını yakıp kül edebileceği gibi, bir sivilce de güzelliğin merkezi olan yüzü mahveder.

Bu nedenle, kendisine hiçbir şeyin zarar vermediği yüce Allah’tan başka hiçbir kimsenin büyüklenmeye ve büyük görünmeye hakkı yoktur. Zaten varlıkların büyüklüğü de gücü kuvveti, sağlığı ve serveti de mecazidir. Gerçek büyüklük, tevazu iledir ve zatında manen büyük olanlar, tevazu gösterirler. Büyüklenenler ise zatında yani aslında küçük kimselerdir ve büyük görünmek için büyüklük taslarlar, kibirlenirler.

İnsanlardaki kibir bir hastalığın neticesidir. Bu hastalığın merkezi kalptir ve tedavisi tevazudur, kişinin haddini bilmesidir. Buna rağmen büyüklük taslayıp insanları hakir görenlerin sonu hiç de iyi olmaz. Çünkü yüce Allah;

İbnu Abbâs (r.a) anlatıyor: “Resülullah (s.a.v) buyurdular ki: “Allah Teâlâ hazretleri buyurdular ki: “Büyüklük benim ridamdır, azamet de benim izarımdır. Kim, bunlardan birinde benimle iddialaşmaya kalkarsa, onu cehenneme atarım.” [(Müslim, Birr 136; Ebu Dâvud, Libas 29, (4090); Kütüb-ü Sitte, 7234. H.)]

Ebu Saidi’l-Hudri (r.a) anlatıyor: “Resülullah (s.a.v) buyurdular ki: “Kim Allah Teâlâ hazretlerinin rızası için bir derece tevazu izhar eder (alçak gönüllü) olursa, Allah, onu bu sebeple, bir derece yükseltir. Kim de Allah’a bir derece kibirde bulunursa, Allah da onu bu sebeple bir derece alçaltır, böylece onu esfel-i safilîne (aşağıların aşağısına) atar.” (Kütüb-ü Sitte, 7235. Hadis) Hz. Enes (r.a) anlatıyor: “Medine ehlinden bir cariye bile Resülullah (s.a.v)’in elinden tutardı ve Rasülullah elini onun elinden çekmezdi de, cariye ihtiyacı için, O’nu Medine’nin istediği semtine çeker götürürdü.

(Resülullah tevazu gösterir, itiraz etmezdi).” (Kütüb-ü Sitte, 7236. Hadis)

Yukarıdaki hadiste geçen rida, üste alınan kaftan gibi bir örtü, izar da belden aşağıya bağlanan çarşaf gibi genişçe bir giysidir. Bununla yüce Allah temsili olarak büyüklük ve yüceliğini ifade etmiştir. Bunları almaya kalkmak adeta yüce Allah’ı soymaya kalkmak gibidir ki, Allah (c.c), bu haksız davranışı cezasız bırakmayacağını haber veriyor. Hatta bu konuya dair bir hadiste, kalbinde hardal tanesi kadar dahi kibir bulunanın cennete giremeyeceği belirtiliyor.

Câbir İbnu Atik (r.a) anlatıyor: “Resülullah (s.a.v) buyurdular ki: “Kıskançlıktan bir nevi var ki Allah sever; bir kısmı da var ki Allah onu sevmez. Allah’ın sevdiği kıskançlık, kişinin (mehariminden haram kılınmış bir fiil görmesi ile) şüphe halinde duyduğu kıskançlıktır. Allah’ın sevmediği kıskançlık, şüphe olmadan kıskançlık duymasıdır.Aynı şekilde bir kısım gurur vardır ki Allah hoşlanmaz, bir kısmı da var, Allah hoşlanır. Allah Teâlâ’nın sevdiği gurur, kişinin savaş sırasında ve sadaka verme esnasında nefsine güvenerek duyduğu gururdur. Allah’ın buğz edip sevmediği gurur ise, taşkınlık ve övünme sırasında duyduğu gururdur.” [Ebu Dâvud, Cihâd 114, (2659); Nesâî, Zekât 66, (5,78).]