Esma'ül Hüsna ile ilgili en detaylı bilgi kaynağı…
Sureyi Dinle[Surenin yüklenmesi için lütfen bir kaç saniye bekleyin.]
Rahman ve Rahim olan Allah’ın Adıyla
1- Bütün övgüler, gökleri ve yeri yaratan, karanlıkları ve aydınlığı var eden Allah’a mahsustur. (Bunca âyet ve delillerden) Sonra küfre sapanlar Rablerine (başkalarını) eşit tutuyorlar.
2- Sizi çamurdan yaratan, sonra da size bir ecel takdir eden ancak O’dur. Belirli bir ecel de O’nun katındadır; sonra (ne diye) bir de şüphe edersiniz!
3- Göklerde ve yerde Allah O’dur. Gizlinizi ve açığınızı bilir; kazanmakta olduğunuz şeyi de bilir.
4- Onlara Rablerinin ayetlerinden bir ayet geldikçe ondan yüz çevirirlerdi.
5- Bu yüzden gerçek kendilerine gelince onu kesin bir şekilde yalanladılar. Sürekli alaya aldıkları şeyin haberleri kendilerine gelecektir.
6- Onlardan önce nice nesilleri yok ettiğimizi görmediler mi? Onları, sizi yerleştirmediğimiz bir şekilde yeryüzüne yerleştirmiş, gökten bol yağmur yağdırmış, altlarından ırmaklar akıtmış. Fakat onları günahlarından ötürü yok ettik ve arkalarından başka bir nesil vücuda getirdik.
7- Eğer sana kâğıda yazılı olarak bir kitap indirmiş olsaydık da onu elleriyle dokunacak olsalardı, elbette o küfre sapanlar yine, «Bu apaçık büyüdür» derlerdi.
8- «Ona bir melek indirilseydi ya!» dediler melek indirmiş olsaydık iş bitmiş olurdu da onlara fırsat bile verilmezdi.
9- Biz onu melek kılsaydık, bir erkek şeklinde yapardık da düştükleri şüpheye onları yine düşürmüş olurduk.
10- Hiç şüphesiz senden önceki bazı peygamberler de alaya alınmıştı. Fakat bu alaycılar, alay konusu yaptıkları şey (ilahi azap) tarafından kıskıvrak kuşatılıverdiler.
11- De ki: «Yeryüzünde gezip dolaşın, sonra da yalanlayanların sonunun nasıl olduğuna bir bakın!»
12- De ki: «Göklerde ve yerde olanlar kimindir?» De ki: «Allah’ındır.» O, kendi üzerine rahmeti yazmıştır. Sizi kendisinden kuşku olmayan kıyamet gününde tartışmasız toplayacaktır. Nefislerini hüsrana uğratanlar, işte onlar inanmayanlardır.
(Müşrikleri köşeye sıkıştırmanın güzel bir yoludur bu. Önce Allah, Resulüne onlara «Göklerde ve yerde olanlar kimindir?» diye sor diyor, soru soruluyor ve cevap bekleniyor. Fakat cevap ne olumlu ve ne de olumsuz olacağından karşıdakiler sessiz kalıyor. «Her şeyin Allah’a ait olduğuna» inandıkları için inkâr yoluna da gidemiyorlar. Karşılarındakine, kendi şirk inançları aleyhinde delil vermiş olacakları için olumlu bir cevap da vermiyorlar. Allah böylece onları kritik bir duruma soktuktan sonra, Resulüne, «Her şey Allah’ındır, de» emrini veriyor.)
13- Gecede ve gündüzde barınan her şey O’nundur. O her şeyi işitendir, bilendir.
14- De ki: «Gökleri ve yeri yaratan, beslenmeyip besleyen Allah’tan başka bir veli mi edinirim?» De ki: «Bana şüphesiz (Allah’a) teslim olanların ilki olmam emredildi ve «Sakın müşriklerden olma (denildi.)»
15- De ki: «Ben Rabbime karşı gelirsem, büyük günün azabından korkarım.»
16- O gün, kimden (azap) alıkonursa, şüphesiz Allah ona rahmet etmiştir. İşte apaçık olan kurtuluş budur.
17- Allah seni bir zarara uğratırsa, O’ndan başka giderici yoktur. Sana bir iyilik verirse (başkası onu engelleyemez), O her şeye kadirdir.
18- O, kullarının üstünde yegâne egemendir ve O, hikmet sahibidir, haberdardır.
19- De ki: «Şahitlik bakımından hangi şey daha büyüktür?» De ki: «Allah benimle sizin aranızda şahittir. Şu Kur’an bana sizi ve kendisine ulaşan herkesi uyarmam için vahyolundu. Gerçekten siz Allah’la beraber başka ilahların da bulunduğuna mı şahitlik ediyorsunuz?» De ki: «Ben şahitlik etmem.» De ki: «O, ancak bir tek olan ilahtır ve gerçekten ben, sizin şirk koşmakta olduklarınızdan uzağım.»
20- Kendilerine kitap verdiklerimiz, onu (peygamberi) çocuklarını tanıdıkları gibi tanırlar. Kendilerini hüsrana uğratanlar, işte onlar inanmayanlardır.
21- Allah’a karşı yalan uyduran veya ayetlerini yalanlayandan daha zalim kimdir? Hiç şüphesiz zalimler kurtuluşa ulaşamazlar.
22- O gün onların tümünü bir yere toplarız da sonra Allah’a ortak koşanlara, «Hani nerede (Allah’a) ortaklar olduğunu sandıklarınız?» diye sorarız.
23- Sonra, «Rabbimiz Allah’a yemin olsun ki bizler şirk koşanlar değildik» demekten başka çare bulamazlar.
24- Kendi aleyhlerine nasıl da yalan söylediklerine ve uydurdukları şeylerin kendilerinden nasıl da kaybolup gittiğine bir bak!
25- Onlardan (iman etmedikleri halde, Kur’ an okurken) seni dinleyenler vardır. Onu anlarlar (da tartışma konusu edinirler) diye kalplerine örtüler, kulaklarına da ağırlık koyduk. Onlar her türlü ayeti görseler bile, yine de ona iman etmezler. Nihayet sana geldiklerinde de seninle tartışırlar. Küfre sapanlar, «Bu, öncekilerin masallarından başka bir şey değildir» derler.
26- Onlar, hem ondan (peygamberden) alıkoyarlar, hem de kendileri ondan uzaklaşırlar. Onlar, yalnızca kendi nefislerinden başkasını helak etmezler; ama farkında değillerdir.
27- Onların, ateşin başında durduruldukların da, «Keşke (dünyaya) tekrar döndürülseydik, Rabbimizin ayetlerini yalanlamasaydık ve iman edenlerden olsaydık» dediklerini bir görsen!
28- Hayır, belki daha önceki gizledikleri (günahlar) onlara göründü. Eğer geri döndürülseler, yine kendilerine yasak edilen şeylere (günahlara) dönerler. Doğrusu onlar yalancıdırlar.
29- «Bu dünya hayatımızdan başkası yoktur ve bizler diriltilecekler değiliz» derler.
30- Onları, Rablerinin huzuruna çıkarıldıkları zaman bir görsen! Allah, «Bu gerçek değil mi?» der. Onlar, «Rabbimize and olsun ki evet» derler. Allah da «Öyleyse küfre sapmanızdan ötürü azabı tadın» der.
31- Allah’a kavuşmayı yalan sayanlar, doğrusu hüsrana uğramışlardır. Nihayet kıyamet ansızın onlara geliverince, günahlarını sırtlarına yüklenerek, «Onda (dünyada) yaptığımız kusurlardan dolayı vah olsun bize!» derler. Dikkat edin, o yüklendikleri şey pek de kötüdür!
32- Dünya hayatı bir oyun ve oyalanmadan başka bir şey değildir. Takva sahibi olanlar için ahiret yurdu muhakkak ki daha hayırlıdır. Hala akıl erdiremiyor musunuz?
33- Onların söylediklerinin seni üzdüğünü elbette biliyoruz. Doğrusu onlar seni yalanlamıyorlar, aksine zalimler aslında Allah’ın ayetlerini inkâr ediyorlar.
34- Senden önce nice peygamberler yalanlandı ve kendilerine yardımımız gelene kadar yalanlandıkları ve eziyete uğratıldıkları şeye sabrettiler. Allah’ın sözlerini değiştirebilecek yoktur ve hiç şüphesiz sana, peygamberlerin haberlerinden bir kısmı gelmiştir.
35- Eğer onların sırt çevirmeleri ağırına gitti ise, elinden geliyorsa yerin derinliklerine inen bir yarık ya da göğe çıkaracak bir merdiven bul da onlara bir delil getir. Oysa Allah dileseydi, elbette onları hidayet üzerinde toplayıp birleştirirdi; o halde sakın cahillerden olma!
36- Ancak kulak verenler (senin davetini) kabul ederler. Ölüleri ise Allah diriltir, sonra O’na döndürülürler.
37- «Rabbinden ona (Muhammed’e, Kur’an dışında) bir mucize indirilseydi ya» dediler. Deki: «Doğrusu Allah bir mucize indirmeye kadirdir.» Fakat çoğu bilmezler.
38- Yerde yürüyen hayvanlar ve kanatlarıyla uçan kuşlar da ancak sizin gibi birer ümmettirler. Kitapta biz hiçbir şeyi eksik bırakmadık. Onlar sonra Rablerine doğru hasredilirler.
39- Ayetlerimizi yalanlayanlar karanlıklarda kalmış sağır ve dilsizlerdir. Allah kimi dilerse onu saptırır ve kimi dilerse onu doğru yola koyar.
40- De ki: «Düşündünüz mü kendinizi hiç? Üzerinize Allah’ın azabı gelse veya size kıyamet gelip çatsa, Allah ‘tan başkasına mı yalvarırsınız? Eğer doğru sözlüler iseniz (söyleyin bakayım).»
41- Hayır, sadece O’na yalvarırsınız; O da dilerse, (hakkında) Allah’a yalvardığınız (sıkıntılı) şeyi giderir ve (o zaman artık) koştuğunuz ortakları unutursunuz.
42- Şüphesiz senden önce ümmetlere (peygamberler) göndermiştik; onları yalvarıp yakarsınlar diye darlık ve sıkıntıya sokmuştuk.
43- O halde onlara şiddetimiz (azabımız) geldiği zaman yalvarıp yakarsalardı ya! Lakin kalbi katılaştı, şeytan da yaptıklarını onlara güzel gösterdi.
44- Kendilerine hatırlatılanı unuttuklarında onlara her şeyin kapısını açtık. Kendilerine verilene sevinince, ansızın onları yakaladık da umutsuz kalıverdiler.
45- Böylece zulmeden topluluğun kökü kurutuldu. Bütün övgüler âlemlerin Rabbi olan Allah’adır.
46- De ki: «Düşündünüz mü hiç; eğer Allah, işitmenizi, gözlerinizi alsa ve kalplerinizi mühürlese, onları size Allah’tan başka getirebilecek ilah kimdir?» Bak, ayetlerimizi nasıl açıklıyoruz da sonra onlar yüz çeviriyorlar.
47- De ki: « Düşündünüz mü kendinizi hiç? Allah’ın azabı size ansızın veya açıkça gediğinde, zalimlerden başkası mı helak edilir (söyler misiniz?)»
48- Peygamberleri ancak müjdeci ve korkutup uyarıcı olarak gönderiyoruz. Kim iman eder ve nefsini ıslah ederse artık onlara korku yoktur, onlar üzülmeyeceklerdir.
49- Ayetlerimizi inkâr edenlere yoldan çıkmalarından ötürü azap dokunacaktır.
50- De ki: Size, «Allah’ın hazineleri yanımdadır» demiyorum ve gaybı da bilmiyorum. Size, «Ben meleğim» de demiyorum. Ben ancak bana vahyolunana uyuyorum.» De ki: «Görenle görmeyen bir midir? Düşünmüyor musunuz?»
51- Rablerine doğru haşrolunacaklarından korkanları, onunla (Kur’an ile) korkutup uyar. Onlar için O’nun dışında bir veli ya da şefaatçi yoktur. Umulur ki Allah’tan sakınırlar.
52- Sabah akşam, Rablerinin rızasını isteyerek O’na yalvaranları kovma. Onların hesabından senin üzerinde bir şey (yükümlülük), senin hesabından da onların üzerine bir şey (yükümlülük) yoktur ki dolayısıyla onları kovarak zulmedenlerden olasın.
(Yani, «Onları kovman için hiçbir neden yok. Eğer geçmişte kötü bir şeyi yapmışlarsa, bunun hesabını verecek olan yine kendileridir, sen değilsin. Çünkü herkes yaptığı iyilik ve kötülüğün karşılığını görecektir. Bu bakımdan ne senin işlediğin hayırlı ameller onların hesabına yazılacak, ne de sen onların herhangi bir kötü amelini yükleneceksin. Durum böyleyken kendilerine tepeden bakmanın ve huzurundan kovman bir zulüm olur.» )
53- Böylece, «Aramızdan Allah bunlara mı iyilikte bulundu?» demeleri için onları birbiriyle denedik. Allah şükredenleri iyi bilen değil midir?
54- Ayetlerimize iman edenler sana gelince, «Size selam (esenlik) olsun» de. «Rabbiniz, sizden kim bir cehalet sonucu bir kötülük işler, sonra tövbe eder ve nefsini düzeltirse, ona rahmet etmeyi kendi üzerine almıştır. O, gerçekten bağışlayıcı ve merhamet edicidir.»
55- Suçluların yolu belli olsun diye, böylece ayetleri uzun uzun açıklarız.
56- De ki: «Allah’tan başka yalvardıklarınıza ibadet etmekten men olundum.» De ki: «Sizin heveslerinize uymayacağım, yoksa sapıtmış ve hidayete ermemişlerden olurum.»
57- De ki: «Ben Rabbimden apaçık bir delile dayanmaktayım. Hâlbuki siz onu yalanladınız. Çabucak gelmesini istediğiniz (azap ise) benim yanımda değildir. Hüküm ancak Allah’ındır. O gerçeği anlatır ve O (hakkı batıldan) ayırt edenlerin en hayırlısıdır.»
58- De ki: «Acele istediğiniz şey (ilahi azap) benim yanımda olsaydı, benimle sizin aranızda bitmiş olurdu.» Allah zalimleri en iyi bilendir.
59- Gaybın anahtarları O’nun katındadır. O’ndan başka hiç kimse onları bilmez denizde olanların tümünü o bilir. O, bilmeksizin bir yaprak dahi düşmez. Yerin karanlıklarındaki bir tane, yaş ve kuru ne varsa apaçık bir kitaptadır.
60- Geceleyin sizi tümüyle alan (uyutan), gündüzün ne yaptıklarınızı bilen, sonra adı konulmuş ecel doluncaya kadar gündüz olduğunda sizi kaldırıp uyandıran O’dur. Sonra dönüşünüz O’nadır. Ardından yapmakta olduklarınızı size haber verecektir.
61- O, kulları üzerinde kesin egemendir. Size koruyucular gönderir. Artık birinize ölüm gelince, isçilerimiz onun canını alırlar ve onlar (görevlerinde) kusur etmezler.
62- Sonra gerçek mevlaları olan Allah’a döndürülürler. Haberiniz olsun, hüküm sadece O’nundur. O, hesap görenlerin en süratlisidir.
63- De ki: «Kara ve denizin karanlıklarından (doğal afetlerden) sizi kim kurtarır?» (Oysaki) «Bundan bizi kurtarırsan şükredenlerden olacağız» diye O’na gizli gizli yalvarır yakarırsınız.»
64- De ki: «Allah sizi onlardan (doğal afetlerden) ve her türlü sıkıntıdan kurtarır, sonra yine O’na ortak koşarsınız.»
65- De ki: «Üstünüzden ve altınızdan size azap göndermeye, sizi gruplar halinde birbirinize katıp kiminize kiminizin şiddetini tattırmaya kadir olan O’dur.» Bak, anlasınlar diye âyetlerimizi nasıl açıklıyoruz!
66- Gerçekten, senin kavmin hak olduğu halde onu (Kur’an’ı) yalanladı. «Ben sizin üzerinize vekil olmuş değilim» de.
67- Her haberin (vaadin) gerçekleşeceği bir zaman vardır ki siz onu yakında bileceksiniz.
68- Ayetlerimize dalıp alay edenleri görünce, başka söze geçinceye kadar onlardan yüz çevir. Şeytan sana unutturursa, hatırladıktan sonra artık zalimlerle beraber oturma.
69- Sakınan kimselere, onların hesabından herhangi bir şey (sorumluluk) yoktur. Fakat bir hatırlatmadır; umulur ki sakınırlar.
70- Dinlerini oyun ve oyalanmaya alanları ve dünya hayatının aldattığı kimseleri bırak. Kur’an ile öğüt ver ki, bir kimse kazandığıyla helake düşmeye görsün! O takdirde Allah’tan başka ona ne bir yardımcı, ne de bir şefaatçi bulunur ve her türlü fidyeyi de verse kabul olunmaz. Kazandıklarından ötürü yok olanlar işte bunlardır. Küfre sapmalarından dolayı kızgın içecek ve can yakıcı azap onlaradır.
71- De ki: Allah’ı bırakıp bize ne yarar ve ne de zarar dokunduramayan şeye mi yalvaralım? Allah bizi doğru yola ilettikten sonra tekrar geriye mi dönelim? Tıpkı arkadaşları tarafından «Bize gel» diye doğru yola çağrıldığı halde, şeytanlar tarafından yeryüzünde şaşkınlığa düşürülmüş kimse gibi mi olalım?» De ki: Allah’ın hidayeti, asıl hidayetin kendisidir ve biz, âlemlerin Rabbine teslim olmakla emrolunduk.
72- (Aynı şekilde) Namazı dosdoğru kılın ve Allah’tan sakının (diye emrolunduk.) Kendisine doğru toplanacağınız O’dur.
73- Gökleri ve yeri hak olarak yaratan O’dur. O’nun «ol» deyiverdiği gün (her şey) oluverir. O’nun sözü haktır. Sur’a üfürüldüğü gün hükümranlık O’nundur. Görülmeyeni de görüleni de bilir O hikmet sahihidir haberdardır.
74- Hani İbrahim, (üvey) babası Azer’e, «Putları ilah olarak mı benimsiyorsun? Doğrusu ben seni ve kavmini açık bir sapıklık içinde görüyorum» demişti.
75- Böylece yakin edenlerden olması (ve diğerlerini hidayete erdirmesi) için İbrahim’e göklerin ve yerin melekûtunu gösterdik.
76- (İbrahim peygamber seçilmeden önce Rabbini ararken) Gece üstünü örtüp bürüdüğünde (gökte) bir yıldız gördü, «İşte bu benim Rabbim» dedi. Yıldız batınca, «Batanları sevmem» dedi.
77- Ayı doğarken görünce, «İşte bu benim Rabbim» dedi. Batınca, «Rabbim beni doğruya eriştirmezse hiç şüphesiz sapıklardan olurum» dedi.
78- Güneşi doğarken görünce, «İşte bu benim Rabbim, bu daha büyük» dedi. Batınca, «Ey kavmim! Doğrusu ben ortak koştuklarınızdan uzağım» dedi.
79- «Doğrusu ben doğruya yönelerek yüzümü, gökleri ve yeri yaratana çevirdim, ben şirk koşanlardan değilim.»
80- Kavmi onunla tartışmaya girişti. O dedi ki: «Beni doğru yola eriştirmişken, Allah hakkında benimle mi tartışıyorsunuz? Allah’ın bir şey dilemesi dışında (bana zarar veremezsiniz ve bu yüzden), O’na ortak koştuklarınızdan korkmuyorum. Rabbim ilimce her şeyi kuşatmıştır; hâlâ öğüt almaz mısınız?»
81- «O’nun, size hakkında hiçbir delil indirmediği şeyleri Allah’a şirk koşmaktan korkmadığınız halde, ben nasıl sizin şirk koştuklarınızdan korkarım? Eğer biliyorsanız, şimdi bu iki zümreden hangisi (azaptan) emin olmaya daha layıktır?»
82- İman edenler ve imanlarını zulümle karıştırmayanlar (var ya), işte güvenlik onlar içindir ve onlar hidayete erenlerdir.
83- Bu (üstünlük sağlayan sözler), İbrahim’e, kavmine karşı verdiğimiz delillerimizdir. Dilediğimizi derecelerle yükseltiriz. Doğrusu Rabbin hikmet sahibidir, bilendir.
84- Ona İshak ve Yakub’u bağışladık ve hepsini hidayete erdirdik. Daha önce Nuh’u ve soyundan Davud’u, Süleyman’ı, Eyyub’u, Yusuf’u, Musa’yı ve Harun’u hidayete erdirdik. Biz, ihsan sahiplerini işte böyle ödüllendiririz.
85- Zekeriya’yı, Yahya’yı, İsa’yı ve İlyas’ı da (hidayete erdirdik). Hepsi de salihlerden idi.
86- İsmail’i, Elyesa’yı, Yunus’u, Lut’u da (hidayete erdirdik). Hepsini âlemlere üstün kıldık.
87- Babalarından, soylarından, kardeşlerinden bir kısmını da (hidayete erdirdik). Onları seçtik ve doğru yola hidayet ettik.
88- Bu, Allah’ın hidayetidir; kullarından dilediğini bununla hidayete eriştirir. Onlar da şirk koşsalardı, elbette bütün yapıp ettikleri kendilerinden boşa çıkmış olurdu.
89- Kendilerine kitap, hüküm ve peygamberlik verdiklerimiz işte bunlardır. Eğer onlar (Mekke halkı) bunları inkâr ediyorlarsa, biz buna (kitap, hüküm ve peygamberliğe riayet etmeye), kâfir olmayan bir topluluğu vekil kılmışızdır.
(Müşrikler Allah’ın hidayetini reddetmiş olsalar bile, bunun hiç de sorun olmadığı anlamı vardır burada. Allah nimetin değerini bütünüyle takdir eden bir müminler topluluğu meydana getirdiği ifade olunmaktadır.)
90- İşte bunlar, Allah’ın, hidayete eriştirdikleridir; öyleyse sen de onların hidayetlerine uy. De ki: «Ben bunun için sizden bir ücret istemiyorum. O (Kur’an), âlemlere bir hatırlatmadan başkası değildir.»
91- Allah hiç bir insana bir şey indirmemiştir» dedikleri zaman Allah’ı gereği gibi takdir etmediler. De ki: Musa’nın insanlara nur ve hidayet olarak getirdiği kitabı kim indirdi? Siz onu kâğıtlara yazıp (istediğinizi) açıklıyor, çoğunu da gizliyorsunuz. Sizin ve babalarınızın bilmediği şeyler size öğretilmiştir. De ki: Allah (indirdi).» Sonra da onları bırak, içine daldıkları şeylerde oyalanıp dursunlar!
92- İşte bu (Kur’an), önündekileri doğrulayıcı ve şehirler anası (Mekke) ile çevresindekileri uyarıp korkutman için indirdiğimiz bereketli bir kitaptır, ahirete iman edenler buna inanırlar. Onlar namazlarını gözetleyenlerdir.
93- Allah’a karşı yalan uydurandan veya kendine bir şey vahyolunmamışken, Bana vahyolundu, Allah’ın indirdiği gibi ben de indireceğim» diyenden daha zalim kimdir? Bu zalimleri, can çekişirlerken melekler ellerini uzatmış, Canlarınızı (bedenlerinizden)çıkarın, bugün Allah’a karşı haksız yere söylediklerinizden ve O’nun ayetlerine büyüklük taslamanızdan ötürü alçaltıcı azapla cezalandırılacaksınız» derken bir görsen!
94- Hiç şüphesiz tıpkı ilk yarattığımız gibi, bize teker teker geldiniz, size vermiş olduğumuz her şeyi arkanızda bıraktınız. Ortaklar olduklarını sandığınız şefaatçilerinizi de yanınızda görmüyoruz. Şüphesiz aranızda (bütün bağlar) kopuvermiş ve (şefaatçi)sandıklarınız sizden kaybolup gitmiştir.
95- Taneyi ve çekirdeği yaran şüphesiz Allah’tır. Ölüden diriyi O çıkarır, diriden ölüyü çıkaran da O’dur. İşte Allah budur, nasıl yüz çevirirsiniz?
96- O, sabahı yarıp çıkarandır. Geceyi bir sükûn (dinlenme), güneş ve ayı bir hesap (ölçü) kıldı. Bu, o güçlü ve her şeyi bilenin takdiridir.
97- O, kara ve denizin karanlıklarında yol bulasınız diye sizin için yıldızları karar kılandır. Şüphesiz bilen topluluk için ayetleri uzun uzadıya açıkladık.
98- O, sizi bir tek nefisten (Âdem’den) yaratmıştır. Ardından (sizin için) bir karar kılma yeri (olan yeryüzü) ve bir de emanet (konulma) yeri (olan baba sulbü ve ana rahmi) vardır. Şüphesiz kavrayabilen bir topluluk için ayetleri birer birer açıkladık.
99- O, gökten su indirendir. Böylece her bitkiyi onunla bitirdik. Ondan bitirdiğimiz yeşilden, birbirine benzeyen ve benzemeyen yığın yığın taneler, hurmaların tomurcuklarından sarkan salkımlar, üzüm bağları, zeytin ve nar çıkardık, ürün verdiklerinde ürünlerine, olgunlaşmalarına bir bakın. Elbette iman edenler için bunda (Allah’tan nice) ayetler vardır.
100- Onlar, Allah’a cinleri ortak koştular. Halbuki onları yaratan O’dur. Bilgisizce O’na oğullar ve kızlar uydurdular. Hâşâ! O, onların nitelendirdiği şeylerden münezzehtir.
101- O, göklerin ve yerin örneksiz yaratıcısı O’nun eşi olmadığı halde nasıl çocuğu olabilir! Her şeyi O yaratmıştır ve her şeyi hakkıyla bilen O’dur.
102- İşte o Allah sizin Rabbinizdir. O’ndan başka ilah yoktur. O, her şeyin yaratıcısıdır. Öyle ise O’na ibadet edin, O her şeye vekildir.
103- Gözler O’nu görmez, O bütün gözleri görür. Her şeyi bütün inceliği ile bilen ve haberdar olan O’dur.
104- Doğrusu size Rabbinizden apaçık belgeler gelmiştir; kim görürse kendi lehine ve kim körlük ederse kendi aleyhinedir. Ben sizin koruyucunuz değilim.
105- İşte biz, ayetleri (bir takım sebeplerden ötürü) böylesine çeşitli biçimlerde açıklamaktayız. Ayrıca (çeşitli biçimlerde açıklıyoruz ki) Onlar sana, sen ders almışsın demesinler ve biz de bilebilen bir topluluğa onu açıkça beyan etmiş olalım.
106- Rabbinden sana vahyolunana uy, O’ndan başka ilah yoktur, Şirk koşanlardan yüz çevir.
107- Allah dileseydi şirk koşmazlardı. Seni onlara koruyucu yapmadık, onların vekili de değilsin.
108- Allah’tan başkasına tapanlara sövmeyin; sonra onlar da düşmanca, bilgisizce Allah’a söverler. İşte böyle, biz her ümmete yaptıklarını süslü (çekici) gösterdik, sonra onların son varışları Rablerinedir. O yapmakta olduklarını onlara haber verecektir.
109- Kendilerine bir mucize gösterilirse, mutlaka ona inanacaklarına dair bütün güçleriyle Allah’a yemin ederler. De ki: Mucizeler, ancak Allah katındadır. Onların mucizeler geldiğinde de iman etmeyeceklerini size kim bildirecek?
110- Onların kalplerini ve gözlerini ters çeviririz (bu yüzden iman etmezler) nitekim İlkin (istedikleri mucize inmeden önce) de ona (Allah’ın indirdiğine) iman etmemişlerdi. Onları taşkınlıkları içinde şaşkınca dolaşır bir durumda terk ederiz.
111- Eğer biz onlara melekleri indirsek, ölüler onlarla konuşsa ve her şeyi karşılarına toplasaydık, Allah dilemedikçe, yine de iman etmezlerdi; fakat onların çoğu cahillik etmekteler.
112- Böylece biz, her peygambere insan ve cin şeytanlarını düşman kıldık. (Bunlar) Aldatmak için birbirlerine yaldızlı sözler fısıldarlar. Rabbin dileseydi onu da yapamazlardı. Artık onları uydurdukları şeylerle baş başa bırak.
113- (Rabbin bunu dilemedi ki) Ahirete inanmayanların kalpleri ona (yaldızlı söze) meyletsin, ondan hoşlansın ve işledikleri suçu işlemeye devam etsinler.
114- Allah size kitabı açık açık indirmişken O’ndan başka bir hakem mi arayayım. Kendilerine kitap verdiklerimiz, onun Rableri katından hak olarak indirilmiş olduğunu bilirler. Öyleyse, sen şüpheye düşenlerden olma!
115- Doğruluk ve adalet üzere olan Rabbinin sözü (dini, Kur’an’ın inişiyle birlikte) sona (kemale) erdi. O’nun sözlerini (artık) değiştirebilecek yoktur, işiten ve bilendir.
116- Yeryüzündekilerin çoğunluğuna itaat edersen seni Allah yolundan saptırırlar. Onlar ancak zanna uyarlar, sadece tahminde bulunurlar.
117- Doğrusu Rabbin, yolundan kimin saptığını daha iyi bilir. Hidayete ermiş olanları daha iyi O bilir.
118- Allah’ın ayetlerine iman etmişseniz üzerine Allah’ın adı anılmış olan şeyden yiyin.
119- Size ne oluyor ki, Allah size darda kalmanızın dışında haram olanları genişçe anlatmışken, adının üzerine anıldığı şeyden yemiyorsunuz? Doğrusu çoğunluk, heva ve heveslerine uyarak, bilmeden (insanları) saptırıyorlar. Şüphesiz senin Rabbin aşırı gidenleri en iyi bilendir.
120- Günahın açığını da gizlisini de bırakın. Günah kazananlar, kazandıklarına karşılık şüphesiz ceza göreceklerdir.
121– Üzerine Allah’ın adının anılmadığı kesilmiş hayvanları yemeyin, bunu yapmak Allah’ın yolundan çıkmaktır. Doğrusu şeytanlar sizinle (bu konuda) tartışmaları için dostlarına telkinde buludurlar. Eğer onlara itaat ederseniz şüphesiz siz Müşrikler olursunuz.
122- Ölü iken dirilttiğimiz ve insanlar arasında yürürken önünü aydınlatacak bir nur verdiğimiz kimsenin durumu, karanlıklarda kalıp çıkamayan kimsenin durumu gibi midir? İşte (karanlıklarda kaldıkları için) kâfirlere, yaptıkları böyle süslendirilmiştir.
123- İşte (karanlıklarda kaldıkları için), her ülkede bir takım ileri gelen suçlular da karar kıldık ki orada hilede bulunsunlar. Oysa yalnız kendilerine hilede bulunurlar da farkına varmazlar.
124- Onlara (ileri gelen suçlulara) ne zaman bir ayet gelse, Allah’ın elçilerine verilenin (peygamberliğin), aynısı bize de verilmedikçe asla iman etmeyiz derler. Allah, elçiliğini nerede karar kılacağını daha iyi bilir. Suç işleyenlere, yapmakta oldukları hilelere karşılık Allah tarafından aşağılık ve çetin bir azap erişecektir.
125- O halde Allah kimi hidayete eriştirmek isterse onun kalbini İslam’a açar, kimi de saptırmak isterse, göğe yükseliyormuş gibi kalbini dar ve sıkıntılı kılar. Allah iman etmeyenlerin üstüne pisliği, işte böyle karar kılar.
126- Rabbinin dosdoğru yolu işte budur. Öğüt alan kimselere ayetleri uzun uzadıya açıkladık.
127- Rablerinin katında esenlik yurdu onlarındır. O, işlediklerinden ötürü onların velisidir.
128- Allah hepsini toplayacağı gün, Ey cin topluluğu! İnsanların çoğunu yoldan çıkardınız der. İnsanlardan onlara dost olanlar, «Rabbimiz! Bir kısmımız bir kısmımızdan faydalandık ve bize tayin ettiğin sürenin sonuna ulaştık» derler. (Allah) Der ki: Allah’ın dilemesi dışında ateş, sizin içinde ebedi kalacağınız konaklama yerinizdir. Şüphesiz Rabbin, hikmet sahibi olandır, bilendir.
129- İşte böylece zalimlerin bir kısmını, kazandıklarından ötürü diğer bir kısmına böylece musallat ederiz.
130- «Ey cin ve insan topluluğu! Size ayetlerimi anlatan, bugünle karşılaşmanızdan sizi korkutup uyaran peygamberler gelmedi mi?» (Onlar) Der ki: Biz kendi aleyhimize şahitlik ederiz. Dünya hayatı onları aldattı ve kâfir olduklarına dair kendi aleyhlerine şahitlik ettiler.
131- Bu (şekilde resullerin gönderilmesi), haberleri yokken ülkeler halkını Rabbinin haksız yere yok etmeyeceğinden dolayıdır.
132- İşlediklerine karşılık (cin ve insanlardan) her biri için dereceler vardır. Rabbin onların işlediklerinden habersiz değildir.
133- Rabbin müstağni ve rahmet sahibidir. Dilerse, sizi başka bir topluluğun soyundan getirdiği gibi, sizi yok eder, dilediğini yerinize getirir.
134- Size vaat edilen, mutlaka (yerine) gelecektir. Siz O’nu aciz kılacaklar değilsiniz.
135- De ki: «Ey kavmim! Var gücünüzle elinizden geleni yapın! Doğrusu ben de (elimden geleni) yapacağım. Bu yurdun (dünyanın) sonu kimindir, bilip öğreneceksiniz. Zulmedenler şüphesiz kurulamazlar.»
136- Kendi zanlarına göre, «Bu Allah’ındır, bu da ortaklarımızındır» diyerek, Allah’ın yarattığı hayvanlar ve ekinlerden pay ayırdılar. Ortakları için ayrılan Allah’a ulaşmıyor, fakat Allah için ayrılan ortaklarına ulaşıyor (öyle mi?) Pek de kötü hüküm veriyorlar!
137- Aynı şekilde (amellerini kendilerine iyi gösterdikleri gibi), Ortakları (putları), şirk koşanların çoğuna, onları helake sürüklemek ve dinlerini kendilerine karma karışık kılmak için çocuklarını öldürmelerini de iyi göstermiştir. Allah dileseydi bunu yapamazlardı. Öyle ise onları uydurdukları ile baş başa bırak!
138- Onlar (saçma inançları uyarınca), «Bu hayvanlar ve ekinler dokunulmazdır. Bizim istediklerimizden başka hiç kimse onları yiyemez ve bunlar da sırtlarına yük vurulması ve binilmesi yasak hayvanlardır» dediler. Bazı hayvanların (kesilirken)üzerlerine Allah’ın adını anmazlar, (Allah’ın emri böyledir diye) O’na iftira ederler. Allah onları yaptıkları bu iftiralardan ötürü cezalandıracaktır.
139- «Bu hayvanların karınlarında olan yavrular yalnız erkeklerimize mahsus olup eşlerimize yasaktır. Ölü doğacak olursa hepsi ona ortak olurlar» derler. Allah bu türlü sözlerin cezasını verecektir, şüphesiz O, hikmet sahibidir,
140- Beyinsizlikleri yüzünden, bilgisizce çocuklarını öldürenler ve Allah’ın kendilerine verdiği nimetleri Allah’a iftira ederek haram sayanlar gerçekten hüsrana uğramışlardır. Onlar şüphesiz sapıtmışlardır ve hidayete erenlerden değillerdir.
141- Çardaklı ve çardaksız bağları inşa eden Allah’tır. Tatları çeşitli ekin ve hurmaları, zeytin ve narı, birbirine benzer ve benzemez şekilde yaratan O’dur. Ürün verdiği zaman ürününden yiyin, devşirildiği ve biçildiği gün hakkını verin. İsraf etmeyin; çünküAllah israf edenleri sevmez.
142- Yük taşıyan büyük baş hayvanları da (kesilirken) yerlere serilen küçükbaş hayvanları (da O yaratmıştır). Allah’ın size verdiği rızıktan yiyin şeytanın adımlarına uymayın, o size apaçık bir düşmandır.
143- (Allah) Sekiz çift hayvan (yaratmıştır); koyundan (dişi ve erkek olmak üzere) İki ve keçiden (de dişi ve erkek olmak üzere) iki. De ki: «İki erkeği mi, yoksa iki dişiyi mi veya o iki dişinin rahimlerinde bulunan yavruları mı (Allah) haram kılmıştır? Eğer doğru sözlüler iseniz bana bir ilimle haber verin.»
144- Deveden de (dişi ve erkek olmak üzere) İki, sığırdan da (dişi ve erkek olmak üzere) İki (yaratmıştır). De ki: İki erkeği mi, yoksa iki dişiyi mi veya o iki dişinin rahimlerinde bulunan yavruları mı haram kılınmıştır? Yoksa Allah size bunları tavsiye ettiği zaman siz orada mı idiniz?» Hiç bir bilgiye dayanmaksızın insanları saptırmak için Allah’a karşı yalan yere iftira düzenden daha zalim kimdir? Şüphesiz Allah, zalimler topluluğunu hidayete erdirmez.
145- De ki: «Bana vahyolunanda; leş veya akıtılmış kan yahut pis olduğunda hiç şüphe olmayan domuz eti ya da günah işlenerek Allah’tan başkası adına kesilmiş bir hayvandan başka, yiyecek kimseye haram kılınmış bir şey bulamıyorum. İstemediği halde ve sınırı aşmamak üzere kim (bunlardan) yemek zorunda kalırsa (bilsin ki) Rabbin bağışlayan ve esirgeyendir.»
146- Yahudilere tırnaklı her hayvanı haram kıldık. Sığırlardan ve koyunlardan, sırtlarına veya bağırsaklarına yapışan veya kemiğe karışanlar dışında iç yağlarını da onlara haram kıldık. Bu zulümleri yüzünden onları bu şekilde cezalandırdık. Biz şüphesiz doğru sözlü olanlarız.
147- Seni yalanlarlarsa, «Rabbinizin rahmeti geniştir; O’nun azabı suçlu topluluktan geri çevrilemez» de.
148- Şirk koşanlar, Allah dileseydi babalarımız ve biz şirk koşmazdık ve hiç bir şeyi haram kılmazdık diyecekler; onlardan öncekiler de bizim şiddetli azabımızı tadana kadar böyle yalanlamışlardı. Onlara de ki: «Sizin elinizde açığa çıkaracağınız bir bilgi varsa, o halde çıkarıp gösterin. Siz ancak zanna uyuyorsunuz ve sadece tahminde bulunuyorsunuz.»
149- «Yetkin delil Allah’ındır. O dileseydi hepinizi birden hidayete eriştirirdi» de.
(Menakib-u İbn-i Megazili s.40 ve 19’da, Enes’in bu ayetin tefsirinde şöyle dediğini nakletmiştir: «Resulullah’ın yanında bulunuyorduk. Ali bin Ebi Talib’i gördüğünde Peygamber şöyle buyurdu: «Ben ve Ali, kıyamet gününde bu ümmetin üzerine yetkin delil ve hüccetiz.»)
150- De ki: «Allah’ın bunu haram kıldığına şahitlik edecek şahitlerinizi getirin.» Şahitlik ederlerse, sen onlarla birlikte şahitlik etme. Ayetlerimizi yalanlayanların, ahirete inanmayanların v Rablerine eş koşanların heveslerine uyma.
151- De ki: «Gelin size Rabbinizin haram kıldığı şeyleri söyleyeyim: O’na hiç bir şeyi ortak koşmayın, anaya babaya iyilik yapın, sizin ve onların rızkını veren biz olduğumuz halde yoksulluk korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin, gizli ve açık kötülüklere yaklaşmayın, hak dışında, Allah’ın (öldürülmesini) haram kıldığı kimseyi öldürmeyin.» Allah bunları size düşünesiniz diye buyurmaktadır.
152- Yetimin malına ergenlik çağına erişene kadar en iyi şeklin dışında yaklaşmayın; ölçüyü ve tartıyı adalet üzere yapın. Biz kişiye ancak gücünün yeteceği kadar yükleriz. Konuştuğunuzda, akraba bile olsa sözünüzde adil olun. Allah’ın ahdine vefa gösterin.Allah size bunları belki kendinize gelirsiniz diye öğütlemektedir.
153- İşte benim dosdoğru yolum budur; ona tâbi olun. Sizi Allah yolundan ayrı düşürecek yollara uymayın. Allah size bunları takva sahibi olasınız diye buyurmaktadır.
154- Sonra, iyilik işleyenlere nimeti tamamlamak, her şeyi uzun uzadıya açıklamak, hidayet ve rahmet olmak üzere Musa’ya kitabı verdik. Umulur ki Rablerine kavuşacaklarına inanırlar.
155- İşte bu, indirdiğimiz bereket dolu bir kitaptır; ona uyun ve sakının; umulur ki merhamet olunursunuz.
156- «Bizden önce iki topluluğa kitap indirildi, bizim onların okuduklarından haberimiz yok» demeyesiniz (diye Kur’an’ı indirdik).
157- Veya «Bize kitap indirilseydi elbette biz onlardan daha ziyâde hidâyete ermiş olurduk» demeyesiniz diye (Kur’an’ı indirdik). İşte size de Rabbinizden açık bir delil, hidayet ve rahmet geldi. Allah’ın ayetlerini yalanlayandan ve onlardan yüz çevirenden daha zalim kimdir? Ayetlerimizden yüz çevirenleri, yüz çevirmelerinden ötürü, kötü bir azapla cezalandıracağız.
158- Onlar kendilerine meleklerin gelmesini mi, yoksa Rabbinin (emrinin) gelmesini mi, yahut Rablerinden bir takım nişanelerin (mucizelerin) gelmesini mi
bekliyorlar? Rabbinin bir takım nişaneleri (mucizeleri) geldiği gün, bir kimse daha önce inanmamışsa veya imanıyla bir iyilik kazanmamışsa, imanı ona fayda
vermez. Onlara, «Bekleyin, doğrusu bizde bekliyoruz» de.
159- Dinlerini parça parça edip fırka fırka olanlar ile senin hiç bir ilişiğin olamaz. Onların işi Allah’a kalmıştır. Sonra O, işlemekte olduklarını kendilerine haber verecektir.
160- Kim bir iyilikle gelirse, ona on katı verilir; kim de bir kötülükle gelirse ancak misliyle cezalandırılır; onlara haksızlık yapılmaz.
161- De ki: «Rabbim gerçekten beni doğru bir yola hidayet buyurdu; dosdoğru bir dine, Allah’ı birleyen İbrahim’in dinine. O, (asla) ortak koşanlardan değildi.»
162- De ki: «Namazım, ibadetlerim, hayatım ve ölümüm, âlemlerin Rabbi Allah içindir.»
163- «O’nun hiç bir ortağı yoktur; böyle emrolundum ve ben Müslümanların ilkiyim.»
164- De ki: «Allah her şeyin Rabbi iken O’ndan başka bir Rabb mi arayayım? Hiç bir nefis, kendisinden başkasına bir şey kazanmaz. Günahkâr olan, bir başkasının günah yükünü taşımaz. Sonunda dönüşünüz Rabbinizedir. O, size hakkında anlaşmazlığa düştüğünüz şeyleri haber verecektir.»
165- Verdikleriyle denemek için sizi yeryüzünün halifeleri kılan ve kiminizi kiminize derecelerle üstün yapan O’dur. Doğrusu Rabbinin cezalandırması süratlidir. Şüphesiz O bağışlar, merhamet eder.