Tilavet secdesi yapmak için abdestli olmak şart mıdır?

Soru: Tilavet secdesi yapmak için abdestli olmak şart mıdır?

Cevap: 

Âlimlerin büyük çoğunluğu tilavet secdesini namazdan bir parça olarak kabul etmiş ve namaz için gerekli olan abdest, kıble, setr-i avret gibi şartları, tilâvet secdesi için de şart koşmuşlardır.

Bu konuda İmam Şevkânî şu açıklamaları yapmıştır:

“Tilâvet secdesi ile ilgili hadislerde, secde edenin abdestli olacağı­na dair bir işaret yoktur. Secde ayeti okunduğunda Resulullah’la beraber yanında kim bulunuyorsa hep birlikte secde ederlerdi. Onların hiçbirinden Resulullah’ın kendilerine, “abdest alın” diye emrettiği naklolunmadı. Aynı anda hepsinin abdestli bulunması ise uzak bir ihtimaldir. Aynı şekilde onunla beraber (Mekkeli) müşrikler de secde ediyordu (Bkz: Buhari, Sucûdu’l-Kur’ân, 4). Hâlbuki onlar pistir, dolayısıyla abdestleri sahih bile de­ğildir. Yine Buhari’nin rivayetine göre Hz. Ömer’in oğlu Abdullah, abdestsiz olarak tilavet secdesi yapardı.

İbn Hacer’in Fethu’l-Bârî (c: 5, s: 252-253, 1071. hadisin şerhi) adlı kitabında konu ile ilgili şu bilgiler yer almaktadır:

“Tilâvet secdesinin abdestsiz olarak yapılmasının caiz olduğu konusunda Abdullah İbn Ömer’e, Şa’bî”den başka kimse tâbi olmamıştır.” Bu haberi İbn Ebî Şeybe sahih bir senetle tahric etmiştir. Yine İbn Ebî Şeybe’nin Ebû Abdurrahmân es-Sülemî’den tahric ettiğine göre; “Abdullah İbn Ömer secde ayetini okur, abdestsiz olduğu halde kıbleye de dönmeyerek yürüdüğü halde ve îmâ ile secde ederdi.” (eş-Şevkânî, Neylü’l-Evtâr, c: 3, s: 119, Bâbu’t-Tekbîr li’s-Sücûd ve mâ Yegûlü fîhi; Seyyid, Sâbık, Fıkhu’s-Sünne, 12. Baskı, Beyrut, 1996, c: 1, s: 166)

Yukarıda söylenenler Maide suresinin 6. ayetine uygundur. O ayette Allah Teala, abdesti namaz kılmak için şart koşmaktadır. Tilavet secdesi ise her ne kadar namazdan bir parça gibi gözükse de gerçekte namaz değildir. Dolayısıyla abdestsiz olarak yapılmasında bir sakınca yoktur.

NOT: Buhari’nin “Abdullah İbn Ömer abdestsiz olarak tilavet secdesi yapardı” rivayeti Buhari’nin bazı baskılarında, el-Asîlî rivayetinde “Abdullah İbn Ömer abdestli olarak tilavet secdesi yapardı” şeklindedir. Fakat İbn Hacer’in belirttiğine göre doğrusu, İbn Ömer’in abdestsiz olarak bu secdeyi yaptığıdır. Nitekim çoğu baskıda rivayet bu şekildedir. (Bkz: Fethu’l-Bârî,c: 5, s: 252, 1071. hadisin şerhi)